Makkum getekend en geschilderd Histoarysk Wurkferb�n W�nseradiel

 

Makkum getekend en geschilderd
Ids Wiersma (1878-1965)

Geen kunstenaar is zo belangrijk geweest voor het beeld van Fryslân in de vorige eeuw als Ids Wiersma. In de eerste helfst van de 20ste eeuw tekende en schilderde hij de dorpen en steden van de provincie maar ook het platteland met zijn boerderijen en de meren. Ook beeldde hij het leven van mensen in de provincie af: van ambachtslieden als de smid en de thuiswever maar vooral de werkzaamheden in de landbouw en veeteelt. Het is het beeld van voor de mechanisatie die na de Tweede Wereldoorlop echt op gang kwam.

Ids Wiersma werd in 1878 geboren in Brantgum in het noorden van Friesland. Hij was de zoon van een landarbeider en werd eerst gewoon huissschilder. Zijn tekentalent werd echter herkend en dankzij goede contacten kreeg hij de kans een baan in Den Haag te krijgen en tegelijkertijd (vanaf 1898) te studeren aan de Haagse Kunstacademie. Daar bleef hij tot 1905. Hij kreeg tal van opdrachten van de Nederlandse Munt (1911) maar ook van de stad Amsterdam om daar te tekenen. Werk van Ids Wiersma bevindt zich dan ook in de topografische atlassen van Amsterdam en Den Haag.
Hij keerde terug naar Friesland om illustraties te leveren voor het boek  'Rimen en Teltsjes'  van de gebroeders Halbertsma, om daarna terug te keren naar Holland. Tijdens kortere en langere verblijven in Friesland kwam hij in 1921 onder andere in contact met de directeur van de Coöperatieve Zuivelbank in Leeuwarden - de huidige Friesland Bank. Hij kreeg de opdracht een serie schilderijen van dat boerenbedrijf voor de bank te maken. Later tijdens omzwervingen door de provincie Fryslân maakte hij nog vele honderden tekeningen.

De schetsen die hij in Makkum maakte stammen uit de periode 1922-1924 en blinken uit in hun rake weergave en verhoudingen. In tegenstelling tot de twee ons bekende etsen van Makkum: waar de verhoudingen niet kloppen (Vallaat) of waar hij met de etsnaald in de knoop raakte (molens).

De beide afgebeelde etsen zijn gemaakt naar de schetsen uit 1922. Wiersma woonde toen in Drachten (1918-1926). Deze periode heeft hij ervaren als de mooiste in zijn leven. Ids Wiersma vestigde zich, aan het eind van zijn leven, samen met zijn vrouw Trijntje Boon in een bejaardentehuis in Harlingen. Uiteindelijk belandde hij in het verpleeghuis Nieuw Toutenburg te Noordbergum. Op 24 augustus 1965 overleed Ids Wiersma te Dokkum.

O. Gielstra, 2007.
Tekst en afbeeldingen verschenen eerder in Aldnijs 41

 

 

 

 

 

 

 

 

Groote Zijlroede met gezicht op de Pruikmakershoek, links de werf van Amels (omstreeks 1922)

   

Twee schetsen van het Achterdijkje, woning en stal van Gerben Bonnema, exploitant van de Paardentram Makkum-Harkezijl.

Bijschrift Wiersma: Huis met stoep van de paardentrambeambte (boven)

  
Terecht wordt Wiersma geroemd om zijn oog voor detail. De houten lieren van de buitendeuren van de Makkumer zeesluis. Rechts de binnenzijde van de houten zeewering.

 

 

 

 

 

 

 

Vallaat met sluis en hotel De Prins, gedateerd 1922
(doorgehaald en veranderd in 1924)

  

 

 

 

 

 

 

Ets van het Vallaat met vracht- en (WON) vissersschip. Duidelijke overeenkomsten met de schetsen uit 1922 zoals de positie van de sluisdeuren en het scheepszeil achter de sluis (rechts). De schepen en rijtje woningen kloppen tot in detail, in tegenstelling tot de afgebeelde personen die veel te groot zijn weergegeven.

   

 

 

 

 

 

Ets met v.l.n.r. de hout- en oliemolen, gezien vanaf de Zuiderzeedijk (Workumerdijk). In 1922 verwijderde eigenaar Van der Werf de wieken en het bovenste deel van de houtmolen. De ets zal dus gemaakt zijn naar de schets die Wiersma dat jaar in Makkum maakte.

   

Index pagina

Vorige pagina

 

Histoarysk Wurkferbân Wûnseradiel